خرپا چیست؟
خرپا بخشی از سازه باربر در سقف بیرونی است. در ساده ترین شکل خود از دو قسمت چوبی شیب دار ساخته میشود. و بصورت یک برآمدگی بهم متصل میشوند و در پایین توسط زیرفریم فریم به هم متصل شده اند. خرپاهای سقفی را می توان به صورت خرپایی یا سازه های چارچوبی ساخت. نوع ساخت و ساز و ابعاد چوبی که برای استفاده مناسبتر است، با توجه به اندازه، شکل و شرایط خارجی سقف تعیین میشود.
سازه های چوبی صدها سال است که به عنوان سقف برای انواع ساختمان ها استفاده میشود. چوب نسبت به وزن خود یکی از قوی ترین مصالح ساختمانی است و به خوبی با سقف های بزرگ و کوچک مطابقت دارد. از ابتدا از ابعاد خشن با اتصالات ساده به صورت رولپلاک استفاده میشد. در پایان قرن نوزدهم انواع مختلفی از اتصالات فولادی ایجاد شد. که شروعی در بهینه سازی سازه های سقف بود. برای سالیان متمادی، خرپاها با استفاده از لت های چوبی به هم میخ می شدند.
خرپاهای سقف اکنون به صورت صنعتی به عنوان اجزای نهایی ساختمان تولید می شوند. و طبق استانداردهای فعلی علامت گذاری می شوند. قطعات با صفحات میخ به هم متصل و در گره ها به چوب فشرده می شوند. این فناوری را می توان برای پیش ساخت انواع المان های چوبی باربر استفاده کرد. هنگام اندازه گیری خرپاها، برنامه های محاسبه خرپا توسعه یافته بر اساس SS-EN 1995-1-1 استفاده می شود.
مبانی اندازه گیری و محاسبه خرپا سقفی
در همه ابعاد، لازم است بین تنش های ناشی از بارهای وارده و تنش هایی که مواد می توانند تحمل کنند، حاشیه وجود داشته باشد.
تعدادی از اوراق بهادار وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:
- خطا در طراحی و ساخت.
- حتمی نبودن در سطوح بار.
- عدم قطعیت در مواد.
نحوه محاسبه و اندازه گیری خرپا بر اساس قوانین EKS کشور سوئد
به عنوان مثال، در محل ساخت و ساز می توانید خرپاها را با فاصله مرکزی بسیار زیاد قرار دهید. بار برف می تواند کمی بیشتر از مقدار استاندارد باشد یا اینکه الوار سازه به طور کامل به کلاس مقاومت فرضی نرسد. هنگام طراحی و ساخت، استانداردهای ساختمان باید در نظر داشته باشند که انحرافات به شرح فوق رخ می دهد. با این حال، موقتی است که هنجار امنیت را در برابر انحرافات شدید یا در برابر چندین انحراف بزرگ که همزمان اتفاق میافتند، فراهم میکند.
اساس اندازهگیری سازهها با استفاده از روش ضریب جزئی، تأیید این است که مقدار ابعاد قدرت بار Ed برای یک عنصر سازهای خاص کمتر از مقدار ابعاد Rd ظرفیت باربری است:
Ed ≤ Rd
جایی که :
مقدار اندازه گیری قدرت بار مانند نیروی داخلی، گشتاور یا یک بردار است که چندین نیرو یا گشتاور داخلی را نشان می دهد.
سازه های چوبی باید مطابق با استانداردهای جاری محاسبه و ابعاد شوند. یوروکدها همراه با قوانین طراحی هیئت ملی مسکن، ساختمان و برنامه ریزی، EKS، قوانین طراحی سوئدی را برای تأیید ظرفیت باربری، پایداری و دوام کارهای ساختمانی تشکیل می دهند. EKS پارامترهای انتخابی در سوئد است. که هنگام استفاده از کدهای یورو اعمال میشود. انتخاب های ملی، برای مثال، بر اساس شرایط مختلف ملی از نظر زمین شناسی، آب و هوا، نحوه زندگی و سطوح ایمنی است.
استانداردها بر اساس روش ضریب جزئی است که روش محاسبه ای است. که برای سازه های باربر در اکثر کشورهای اروپایی اعمال میشود. این روش به این معنی است که ساختارها در دو حالت حدی بررسی میشوند. حالت حد نهایی و حالت حد سرویس. منظور از شرط مرزی شرایطی است. که در آن یک سازه یا یک بخش سازه ای به سختی و به طور یکنواخت الزامات مورد تعیین را برآورده می کند.
در حالت حد جرم، بررسی می شود که سازه ها از امنیت کافی در برابر جرم برخوردار باشند. در حالت حد سرویس پذیری، بررسی میشود که سازه دچار تغییر شکل هایی با اندازه ای نباشد. که الزامات عملکردی تحمیل شده بر سازه ها را برآورده نکند.
اندازه گیری خرپا بر اساس کدهای یورو پیشفرض میگیرد که
- طراحی سازه ها توسط افراد مجرب و کاردان انجام میشود.
- صنعت، کارگاه ها و سایت های ساخت و ساز تحت کنترل تولید رضایت بخش هستند.
- مصالح و محصولات ساختمانی همانطور که در کدهای یورو یا در توضیحات مواد یا محصول مربوطه تجویز میشود استفاده میگردد.
- ساختمان مطابق با آنچه در طراحی به فرض درآمده استفاده میشود.
استحکام بنا | برگه پایداری بنا |
|
|
برگه استحکام بنا از مهمترین مراحل ساخت و طراحی معماری برخی از ساختمانها محسوب می شود. اخذ استحکام بنا از الزامات پایان کار ساختمان است. برگه پایان کار نشان دهنده هویت و ماهیت بناست. و ساختمانی که این برگه را نداشته باشد، دارای اعتبار حقوقی و قانونی نخواهد بود. | بطور کلی برگه تقویت بنا برای ساختمان هایی الزامی است. که به هر دلیلی همچون تغییرات در سازه ساختمان، ساخت غیر مجاز وغیره که امکان دریافت پایان کار را ندارند. و لازم به ذکر است که از سوی شهرداری برای مالکان اخذ برگه استحکام بنا الزامی است. |
نتیجه گیری
خرپا به عنوان یک سازه فلزی یا چوبی، از اجزای مثلثی تشکیل شده است که به طور معناداری استقامت بنا را افزایش می دهد. استفاده از این ساختار مهندسی در ساختمانها و پلها به دلیل توانایی آن در توزیع بار به صورت یکنواخت و کاهش نقاط ضعف، بسیار رایج است. با بهره گیری از اصول مهندسی و طراحی مناسب، خرپا می تواند بارهای سنگین را تحمل کرده و در عین حال سبکی و انعطاف پذیری لازم را فراهم کند. به همین دلیل، خرپا به یکی از کلیدی ترین المانها در ساخت و سازهای مدرن تبدیل شده است.